In dit blog wil ik je wat meer vertellen over mijn werk als klimaatpsycholoog. Want regelmatig krijg ik de vraag: wat is een klimaatpsycholoog en waar houd je je dan mee bezig? Daarnaast merk ik dat mensen gedrag vaak een interessant onderwerp vinden. Daarom lijkt het me leuk om aan het einde je ook wat tips mee te geven vanuit de psychologie, dat kan ik dan weer niet laten😉.
Klimaatpsychologen zijn mensen met een achtergrond in de psychologie, omdat zij een studie psychologie hebben afgerond. In mijn geval is dat Arbeids- en Organisatiepsychologie. Deze kennis gebruiken we voor gedragsverandering of het begrijpen van gedrag en emoties in de context van duurzaamheid en klimaatverandering. Klimaatpsychologen hebben zich verenigd door middel van de Stichting Klimaatpsychologie. Neem daar ook zeker even een kijkje! Inmiddels is er ook een aansluitende studie, namelijk de master Klimaatpsychologie! Waarbij je deze vaardigheden en kennis van gedrag concreet leert inzetten in de context van klimaatverandering.
De thema’s van klimaatpsychologie
Een van de onderwerpen die langskomen is klimaatstress (ook wel eco-emoties of klimaatdepressie genoemd). Verschillende eerste onderzoeken laten zien dat dit onder 60% van de jongeren voorkomt. Dit is veel, daarom kijken therapeuten en psychologen hoe zij hier in hun werk mee om kunnen gaan. En op welke manier je dit kunt verminderen.
Het andere onderdeel gaat over gedragsverandering. Dit is ook het thema wat mij het meeste aanspreekt. Hoe kunnen we mensen in beweging krijgen om zaken persoonlijk of als collectief te veranderen ten behoeve van het klimaat? Dit is de vraag die hier centraal staat. Er zijn verschillende mogelijkheden, denk aan nudging (kleine veranderingen die je een andere keuze laten maken) of sociale beïnvloeding. Een klein voorbeeld. Als we een statement maken als: ‘meer dan 55% van de mensen neemt hun eigen verpakking mee naar de supermarkt’ gaat dat ervoor zorgen dat jij dit waarschijnlijk ook sneller gaat doen. Doordat je weet dat je niet de enige bent, zal je sneller gemotiveerd worden om je gedrag aan te passen. En zo zijn er nog veel meer mogelijkheden.
Hierbij zijn een aantal zaken belangrijk om rekening mee te houden. Namelijk hoe blijf je ethisch bezig bij de beïnvloeding van anderen. Daarbij is transparantie, connectie en respect naar de ander toe belangrijk. Je ziet soms in politieke discussies dat dit niet helemaal lukt. Waarbij juist krijgt dat mensen tegenover elkaar komen te staan. Hoe je een ander benadert is vanuit psychologisch oogpunt erg belangrijk voor de samenleving.
Onderwerpen voor jou
In de psychologie wordt bijvoorbeeld ook gesproken van moral licensing. Dit betekent dat je voor jouw gevoel immoreel gedrag voor jezelf rechtvaardigt door dit tegenover een morele actie te zetten. Bijvoorbeeld: je mag nu wel een vliegtuig boeken, want je hebt laatst nog tweedehands aankopen gedaan. Iets wat ik zelf ook herken, maar me door de theorie bewust van ben en daarmee er minder gevoelig voor ben😉.
Daarnaast komt de intention-behavior gap vaak voorbij. Als het gaat om gedragsverandering, focussen we vaak eerst op bewustwording. Maar deze theorie en bijpassend onderzoek laat zien dat de intentie en bewustwording nog niet zorgt voor ander gedrag. Hier zit een ‘gap’ tussen. Wellicht herkenbaar. Je wil wel een andere keuze maken, maar puntje bij paaltje doe je toch iets anders. Daarom gaat het erom dat we ons richten op daadwerkelijk verandering van gedrag als we anderen willen aanzetten tot verandering 🙂
Ook het thema klimaatstress wil ik nog even uitlichten. De negatieve gevoelens die je ervaart wanneer je nadenkt over klimaatverandering en de toekomst. Denk aan verdriet, angst, boosheid of moedeloosheid. Klimaatstress is een thema wat nog meer onderzocht moet worden. Want zijn deze gevoelens helpend om mensen in beweging te krijgen of bevriezen ze mensen juist? Daarbij zijn er veel ideeën over hoe je mensen kunt helpen die deze gevoelens ervaren. Het belangrijkste is om te luisteren (cliché maar waar) en vooral ook te kijken wat je samen kunt doen. Door in actie te komen zie je dat de negatieve emoties afnemen.
Zo zijn er nog meer mogelijke theorieën en modellen die aansluiten bij psychologie en klimaatverandering. Uiteindelijk is klimaatverandering ook een gedragskwestie. Want we kunnen alleen anders omgaan met de aarde als we ons gedrag ook daadwerkelijk aanpassen. Daarom deel ik allerlei tips en adviezen met je om je te inspireren zaken te veranderen en op een laagdrempelige manier dingen aan te passen. Volgens de site van Stichting Klimaatpsychologie is het wel noodzakelijk om een cultuursensitieve blik te hebben, omdat iedereen anders is en dus andere behoeften, motieven en overtuigingen heeft.
Hopelijk vond je dit een interessant blog en heeft het je weer meer inzicht gegeven in gedrag rondom duurzaamheid en gedragsverandering. Denk je nu, waar kan ik beginnen of welke stappen kan ik nog meer zetten? Bekijk dan de andere blogs, of neem een kijkje in de shop om concreet aan de slag te gaan met zero-waste en duurzame keuzes!
